2019 yılı aylardan 8 Eylül mevsim sonbahar diye başlar bazı anılar. Bu tarih şimdilik dursun. Ama biz çok öncelere gidelim tarih sayfalarını çevirirken tek tek değil kalınca bir sayfa topunu kaldırarak çevirelim. 106 yıl önce, 1915 yılının 18 Mart’ında Çanakkale Destanı’nı yazdığımız güne gelelim. Savaş sekiz ay sürmesine rağmen Deniz Muharebesi Şubat ayında başladı ve bir ay sürdü. Ateşlenen toplar, patlayan bombalar, makineli tüfeklerin çayırtısıyla, metrekareye 6000 adet tüfek mermisi düşen kurşunlardan hava barut kokusuyla nefes alınamaz hale gelirken, binlerce şehit verdiğimiz bu savaşın son günü, itilaf devletlerinin yanan gemilerinden çıkan dumanlardan gökyüzü görünmez olmuş, kapkaraydı. Gün batarken yenilmez armada dedikleri Çanakkale Boğazı’nı kaplamış gemilerinden geriye kalmış birkaç geminin dumanları, ümitleri, kalleşce emellerini geride bırakıp yanarak kaçarken, sadece hava değil o mağrur yüzler, o sefil kalpler de kapkaraydı.
…
Çehreler başka, lisanlar, deriler, rengarenk,
Sâde hadise var ortada. Vahşetler denk.
Kimi hindu, kimi yamyam, kimi bilmem ne belâ,
- tâ’una da (veba mikrobuna bile) zûldür bu rezil istîlâ. MAE
…
Geçen hafta içerisinde “Çanakkale Geçilmez” destanını yazdığımız günün anma töreni yapıldı. Sıradan bir gün gibiydi. Farkına varmayan farkına varılmadığı için günün anlamını tarihini unutan bir çok insanımız vardı. Oysa top atışlarıyla gökyüzü inletilmeliydi, uçaklar alçak uçuş yaparak aklımızı başımıza getirmeliydi, hatta minarelerden Mehmet Akif’in Çanakkale Destanı davudî bir sesle okunmalıydı, anonslar yapılmalıydı. Manisa Çanakkale Şehitleri ve Atatürk Müzesi’nin sadece içi değil yollar caddeler halk ile çocuklar, gençler, öğrencilerle dolmalıydı. Bayraklar ellerimizde sallanıp dalgalandırılırken Çanakkale’de Manisa’dan ikibinin üzerinde şehit düşmüş ve tüm dedelerimiz, ninelerimiz kapsamlı bir şekilde anılmalı.
Corona tedbirleri nedeniyle yapılamadı. İnşallah bu illet kısa zamanda biter de 2022 (Manisa kurtuluşunun 100. yılı ) ve Cumhuriyetimizin 2023, 100. yılında heyecanımız, zaferlerimiz, kutlamalarımız, bir yıl boyunca milli heyecanımızla devam eder.
Böyle günleri anmak ile sitemim bizim noksanlığımızdan kaynaklanabilir. Manisa’lıya aidiyet duygusunu aşılayacak, yansıtacak, yaşatacak önemli yatırımları, bilgilendirmeleri, konferansları, yapmadığımızdan, çocuklarımıza torunlarımıza bunları yaşatarak anlatamadığımızdan olabilir.
İşte bu vesile ile Cumhuriyetimizin 100. yılına Manisa Büyükşehir Belediye Başkanımız Cengiz Ergün iki önemli adım attı. İlki, Manisa’mızın kurtuluşuyla ilgili bölük pörçük bilgilerin yerine, derli toplu bir kitabın yazılmamış olmasıyle ilgili. Manisa’mız için bugüne kadar yapılmamış, bir belgesel olarak derlenip toparlanıp çok kapsamlı, ilçeler dahil hatta o yıllarda ilçe dahi olmayan bölgelerin kurtuluşumuzdaki tarihlerinin kaleme alındığı, 38 akademisyen hocamızın araştırmaları, belgeleri ve yazılarıyla dört kalın kitaptan oluşan bir set, bir belgesel, ortaya çıkarıldı. “Milli Mücadele Döneminde Manisa” 1919-1922 tarihleri ve bu tarihten öncesi ve sonrası Cumhuriyet dönemimize kadar yaşananları anlatan bir eser.
Yazıya başlarken koyduğum tarih, 8 Eylül 2019 işte bu kitaplar dizisinin, belgeselin yazılması için, Manisa Büyükşehir Başkanımız Cengiz Ergün’ün, Prof.Dr. Nurettin Gülmez ve Doç.Dr. Nejdet Bilgi hocalarımızla konuşup başlangıç verdiği tarihtir. (Bu kitap ile açıklama ve bilgileri daha sonraki günlerde yazacağım. İkinci önemli adımdan da o günlerde bahsedeceğim.)
Kitap setinin ilk sayfasının sunuş bölümünde:
Değerli Okur,
Manisa Büyükşehir Belediyesi olarak Milli Mücadele döneminde Manisa ve ilçelerinin durumunu gözler önüne seren, o dönemin işgal güçlerinin gazeteleri, Türk gazeteleri, bilgi ve belgelerinin toplandığı böyle önemli bir eserin ortaya çıkmasına katkı sağladığımız için duyduğum mutluluğu ifade ederek, yazıma giriş yapmak istiyorum.
Birbirinden kıymetli hocalarımızın uzun ve yorucu çalışmasının sonucunda ortaya çıkan bu önemli çalışma, gerek Manisa ile ilgili araştırma konusu olan akademisyenlere gerek de Manisa’nın yakın tarihi ile ilgili bilgi sahibi olmak isteyen her bir bireye önemli bir ışık olacaktır. Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, tarihe karşı çok büyük bir ilgi duymuş, Türk tarihinin zenginliklerini ortaya çıkarmak ve Türk milletinin çok eski bir millet olduğunu kanıtlamak için Türk Tarih Kurumu’nu kurmuştur. “Geçmişini bilmeyen milletler, geleceğe yön veremez” diyen bu büyük dâhinin ışığında bizler de tarihimize ve geçmişimize önem veriyor, bunların gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılması noktasında özen gösteriyoruz.
Milli mücadele döneminde yurt çapında yaşanan işgaller, işkenceler, zulüm ve gözyaşının içerisinde yeniden ayağa kalkmaya çalışan, direnen ve lideri öncülüğünde aydınlığa koşan büyük Türk milletinin neler yaşadığını, hangi bedelleri ödediğini ve bugünlere nasıl ve ne şekilde geldiğimizi hem bilmek hem de öğretmek başlıca sorumluluğumuzdur. Göreve geldiğimiz ilk günden beri buna önem verdik ve bu doğrultuda yapılan çalışmalara destek olduk.
Neticede ortaya 4 ciltten oluşan bu güzel şaheser çıktı. Manisa’mızın geçmişine ışık tutacağına yürekten inandığım bu güzel esere hayat veren Prof. Dr. Keziban Acar Kaplan, Prof. Dr. Mevlüt Çelebi, Prof. Dr. Nurettin Gülmez, Prof. Dr. Şaduman Halıcı, Prof. Dr. Hasan Mert, Prof. Dr. Şayan Ulusan, Doç. Dr. Nejdet Bilgi, Doç. Dr. Cengiz Çakaloğlu, Doç. Dr. Celal Metin, Doç. Dr. Ömer Metin, Dr. Öğr. Üyesi Melih Akdeniz, Dr. Öğr. Üyesi Beral Alacı, Dr. Öğr. Üyesi Ali Galip Alçıtepe, Dr. Öğr. Üyesi İlker Mümin Çağlar, Dr. Öğr. Üyesi İsmail Oğuz, Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Tok, Dr. Öğr. Üyesi Hasan Türker, Öğr. Gör. Dr. Abdullah Doğtekin, Öğr. Gör. Dr. Mesut Özekmekçi, Öğr. Gör. Şaban Çetin, Öğr. Gör. İbrahim Şahin, Doktora Öğrencisi Samet Arıcıoğlu, Doktora Öğrencisi Adem Budak, Doktora Öğrencisi Hasancan Eralaca, Doktora Öğrencisi Göktuğ İpek, Doktora Öğrencisi Meltem Önder, Doktora Öğrencisi Sevtap Selçuk, Bilim Uzmanı Bünyamin As, Bilim Uzmanı Mehmet Gökyayla, Bilim Uzmanı Furkan Vural, Yüksek Lisans Öğrencisi Kübra Aslan, Yüksek Lisans Öğrencisi Sena Cesur, Yüksek Lisans Öğrencisi Tuğçe Dilik, Yüksek Lisans Öğrencisi Gülsen Ergüven, Yüksek Lisans Öğrencisi Gökay Tunalı, Yüksek Lisans Öğrencisi Hatice Uslu, Öğretmen-Yazar Sezai Eren, Araştırmacı Rabia Akgüvenç ve Başkan Danışmanı Azmi Açıkdil’e Manisalı hemşehrilerim adına teşekkürlerimi sunuyorum. Böyle güzel bir esere destek olmaktan dolayı mutlu olduğumu ifade ediyor, yararlanacak herkese faydalı olmasını diliyorum.
Cengiz ERGÜN
Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı
