Merhabalar, ben Psikolojik Danışman Eyüp Zeki Karabulut. Bugün özellikle son günlerde sıklıkla sorulan ve aileler tarafından çözmekte zorlanılan bir problemden bahsedeceğiz. Belki de sadece çocuk sahibi olan ya da okul çağında çocuğu olan ebeveynleri ilgilendiriyor gibi görünse de ilerleyen yıllarda birçoğumuza etki edecek bir yazı dizisi olacağı için herkese hitap edeceğini düşünüyorum. Ayrıca geçmiş yaşantımıza da ışık tutabileceğine inanıyorum.

Okul korkusu ya da okula uyum sağlayamama durumuna farklı bir pencereden baksak nasıl olur?

Okul, çocuklar için ve bizler için de öyle olmak kaydı ile ‘’yaşama hazırlık, ev dışı hayata uyum sağlamada hazırlık, bağımsızlığa ve birey olmaya atılan ilk adımların denendiği bir bahçe’’ diyebiliriz. Düşünsenize belirli bir yaşa kadar hayatımızın çoğunu dünyaya dair ilk birikimlerin, ilk adımların atıldığı, tüm ihtiyaçlarımızın karşılandığı, her zaman yanımızda bakım verenimizin olduğu evimizden uzaklaşıyoruz. Evde ne öğrendiysek onları uygulamaya hatta öğrendiklerimizin üzerine yeni kazanımlar elde etmeye, yeni öğrenmeler gerçekleştirmeye çalıştığımız bir bahçe. Çocukların gözünden bakalım: yanımızda bakım verenimiz yok, birçok şeyi kendi başımıza yapmamız isteniyor, evde en fazla kardeşimizin olduğunu düşünürsek okulda daha kalabalık bir ortamın olduğunu görmek çok da alışık olmadığımız bir durum, alışık olduğumuz koltuklar, kanepeler, halılar da yok, evde var olan kuralların dışında çok daha farklı kuralların olduğu da bir yerden bahsediyoruz. Böyle düşününce nasıl hissettirdi. Biraz olsun empati yaptığımızda ya da geçmiş yaşantımıza baktığımızda durum az çok anlaşılabiliyor öyle değil mi?

Kısacası aslında alışılan ve adapte olunan yaşam standartlarının dışında bir yerden bahsediyoruz. Yani ilk etapta zorlanmak ve uyum sağlayamamak çok da sürpriz olmayan bir sonuçtur. Bu probleme öncelikle bu durumun doğal olduğunu kabul ederek başlamalıyız.

Çocuğumuzun yaşamış olduğu uyum sağlayamamanın altında yatan nedenler neler olabilir?

Çocuklar ilk etapta okul konusunda hem mutlu hem de endişeli olmaktadırlar. Evden ve aileden uzaklaşma sebebiyle bir korkuya da kapılabilmektedirler. ‘’Acaba geri eve dönebilecek miyim? , anne babam beni almaya gelecek mi? ,ya kaybolursam, ya aileme ulaşamazsam’’ gibi endişeye sahip olurlar. Çoğunlukla bakım verenden ayrılamama olarak karşımıza çıkabilmektedir. Çocuk ile bakım veren arasındaki güvenli bağlanmanın oluşma durumuna göre de değişiklik göstermektedir.

Pandemi sürecinin okula uyum ve adaptasyonuna etkileri neler oldu?

Pandemi süreci; okullardan uzak kalınan yaklaşık 1.5 yıllık süreç, elbette ki okula uyumu zorlaştırmıştır. Tekrardan eve adapte olan ve özellikle sosyal yaşamın dışında tutulmuş olmak olumsuz etkilemiştir. Derslerin sınıfta değil de ekran karşısında olması, sağlıklı bir çalışma ortamının olmaması da geçişi zorlaştırmıştır. Evde yürütülen eğitim sürecinin farklılığı ve deneyimi sonucunda tekrardan okula aktarma süreci, okula uyumu güçleştirecektir.

Ayrıca çocuklarda pandemi sürecinin de tedirginliği var olmuş olabilir o yüzden bu konuda da ailelerin de verecekleri tepkiler ve uyarılar oldukça önem taşımaktadır.

Okula uyum konusunda neler yapılabilir?

*Yukarıda da belirtilen hususlar çerçevesince öncelikle çocuğunuzu anlamaya çalışmalısınız. ‘’Neden yapıyor?’’ sorgulamasını doğru ve sağlıklı şekilde yapmalıyız.

*Özellikle okula yeni başlayan çocuk grupları için aile desteği önemlidir. Okula başlanan ilk günlerde yanlarında olma, gerektiğinde okula bırakıp okuldan alma, öğretmenleri ve okul psikolojik danışmanları ile iletişim halinde olmaları daha sağlıklı sonuçlar oluşturacaktır.

*Çocuklarda karşılaşılan okula gitmek istememe, rahatsızlık hissetme, öfke durumlarında sakin karşılanmalı ve anlamaya çalışılmalıdır. Çocuğunuzla konuşmalı ve çözümcü bir dinleme yapmamız gerekebilir.

*Okul süreçlerini yakından takip edebilirisiniz. Okuldan geldikten sonra okulunun nasıl geçtiğini, neler yaptığını, nasıl hissettiğini sorabilirsiniz.

*Bu durumun belirli bir süre sonra geçmemesi durumunda sınıf öğretmeni ve okul psikolojik danışmanından destek alabilirsiniz.